Συνέντευξη στην “Αμαρυσία” και τον Γιάννη Μπεθάνη.
Κύριε Κουμουτσάκο, χαρακτηρίσατε πρόσφατα ως «παράνομο», «πειρατικό» και απλό «κοινό ανακοινωθέν» το σύμφωνο Λιβύης – Τουρκίας, με το οποίο αποπειρώνται την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών, η οποία οδήγησε στην απέλαση του Λίβυου πρέσβη και σε νέα ένταση τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Τη στιγμή που μιλάμε, ποιες είναι οι κινήσεις της κυβέρνησης, ποια η αντίδραση που έχετε εισπράξει από την Ε.Ε. και τις μεγάλες δυνάμεις και τι αναμένεται να πει για το θέμα στον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην προγραμματισμένη επίσκεψή του στον Λευκό Οίκο στις 7 Ιανουαρίου;
Ο κ. Φαγιέζ αλ Σάρατζ με τον οποίο έχει υπογράψει η Τουρκία είναι Πρωθυπουργός μόνο της πρωτεύουσας. Είναι στην πραγματικότητα μια συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Τρίπολης, η οποία στερείται νομιμοποίησης και παραβιάζει καταφανώς το Διεθνές Δίκαιο, το οποίο αγνοούν. Είναι μια συμφωνία παράνομη και ως τέτοια έχει χαρακτηριστεί από όλους τους μεγάλους παίκτες που δραστηριοποιούνται στην περιοχή. Μόλις πρόσφατα, ο Γερμανός Πρέσβης, κ. Ερνστ Ράιχελ, μετά από συνάντησή μας, δήλωσε πως βρίσκεται πλήρως, ευρωπαϊκά αλληλέγγυος προς την Ελλάδα στο ζήτημα του εν λόγω μνημονίου συνεργασίας.
Η Κυβέρνηση διεθνοποιεί το ζήτημα σε όλα τα μεγάλα fora. Στείλαμε ήδη πλήρως τεκμηριωμένες επιστολές στον ΟΗΕ σχετικά με το εν λόγω θέμα, λάβαμε στήριξη και αλληλεγγύη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε. Το θέμα βρίσκεται στην ατζέντα της επικείμενης συνάντησης του Πρωθυπουργού με τον Αμερικανό Πρόεδρο και επίκεινται περαιτέρω επαφές για το εν λόγω θέμα. Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα δεν πρόκειται να δεχτεί να αμφισβητηθεί ή να χαθεί ούτε βότσαλο από τα ελληνικά νησιά και τις ελληνικές θαλάσσιες ζώνες. Και αυτό έχουμε τη δύναμη να το διασφαλίσουμε.
Βοηθά καθόλου η ακολουθούμενη εδώ και αρκετά χρόνια πολιτική συμμαχιών με Ισραήλ και Αίγυπτο; Υπάρχει κάποιος προβληματισμός για ενδεχόμενη αρνητική επίδραση στις τουρκικές αντιδράσεις απέναντί μας; Η Τουρκία δεν δείχνει να «τρομάζει», ενώ οι δύο αυτές χώρες σιωπούν όταν οξύνεται η κατάσταση στα ελληνοτουρκικά.
Η Ελλάδα έχει στο πλευρό της το Διεθνές Δίκαιο. Η τριμερής συνεργασία Ελλάδας – Αιγύπτου – Ισραήλ είναι ένας ισχυρός θεσμός πολυθεματικής περιφερειακής συνεργασίας, βασισμένος στο Διεθνές Δίκαιο, που εφαρμόζει στην πράξη τις αρχές της καλής γειτονίας και συνεργασίας. Πρόκειται για έναν θεσμό ανοικτό στις χώρες της περιοχής, με κοινή αντίληψη και επιθυμία για ειλικρινή συνεργασία.
Χωρίς αμφιβολία παραλάβατε ένα πόστο που ισοδυναμεί με… ωρολογιακή βόμβα, λόγω των συνεχών ροών μεταναστών και προσφύγων στη χώρα μας! Υπάρχει περίπτωση να αντιμετωπιστεί το προσφυγικό / μεταναστευτικό χωρίς προηγουμένως να ομαλοποιηθούν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις;
Το μεταναστευτικό / προσφυγικό ζήτημα θα απασχολεί την παγκόσμια κοινότητα για πολλά χρόνια ακόμη. Αναφορικά με την ελληνική περίπτωση, είναι γεγονός ότι η Τουρκία εδώ και καιρό σωρεύει δηλώσεις απειλών και ενέργειες προκλήσεων και έντασης σε όλα τα πεδία και προς όλες τις κατευθύνσεις. Παρατηρούμε πως η Τουρκία έχει ενσωματώσει το μεταναστευτικό στα μέσα και εργαλεία της εξωτερικής της πολιτικής, προκειμένου να επιτύχει γεωπολιτικούς και γεωστρατηγικούς σκοπούς της, καθώς και την άσκηση πίεσης προς την Ευρώπη. Δημιουργεί ένα επικίνδυνο περιβάλλον.
Η Ελλάδα τηρεί υπεύθυνη στάση, στηριγμένη στο Διεθνές Δίκαιο και τις σχέσεις καλής γειτονίας, τις οποίες σταθερά επιδιώκει. Σε καμία περίπτωση όμως δεν υποκύπτει σε πιέσεις ή εκβιασμούς. Έχει ικανότητα αποτελεσματικής αποτροπής και προστασίας των εθνικών συμφερόντων. Οι συνεχείς απειλές της Άγκυρας περί «ανοίγματος των πυλών» αποτελούν σοβαρό παράγοντα προσέλκυσης ροών, υπό την έννοια ότι δίνεται ένα σήμα, μια «πρόσκληση» προς τους πρόσφυγες και τους μετανάστες να συγκεντρωθούν προς τα παράλια, και τους διακινητές να είναι έτοιμοι να συνεχίσουν τη δράση τους.
Αυτές οι αντιπαραγωγικές δηλώσεις αφενός επιβεβαιώνουν ότι η Τουρκία μπορεί να ελέγξει τις μεταναστευτικές ροές, αφετέρου δηλητηριάζουν τη σχέση της με την Ευρωπαϊκή Ένωση, από την οποία η Τουρκία ζητεί πρόσθετη χρηματοδότηση. Η Τουρκία δεν μπορεί να έχει και τα δύο, και να απειλεί και να περιμένει θετική απάντηση από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
O πρωθυπουργός έχει αναφερθεί στη διεθνοποίηση του μεταναστευτικού. Ως αρμόδιος υπουργός μπορείτε να μας πείτε ποιες κινήσεις έχουν γίνει;
Η κυβέρνηση συνολικά, και εγώ προσωπικά ως αρμόδιος για τις διεθνείς επαφές, αναφορικά με την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού / προσφυγικού, εφαρμόζουμε συγκεκριμένη στρατηγική διεθνοποίησης με 3+1 άξονες εξωτερικής δράσης:
-Ευρύτατη, πλήρως τεκμηριωμένη, διεθνής ενημέρωση για τα χαρακτηριστικά και το μέγεθος της μεταναστευτικής πρόκλησης που αντιμετωπίζει η Ελλάδα.
-Ανάληψη πρωτοβουλιών που υποστηρίζουν και προωθούν τις εθνικές μας προτεραιότητες όπως: η δικαιότερη κατανομή του βάρους, η ενίσχυση με τεχνικά μέσα της φύλαξης των συνόρων και, έτσι, αποτροπής νέων ροών.
-Ενεργός συμμετοχή στη διαμόρφωση μιας νέας ευρωπαϊκής πολιτικής μετανάστευσης και ασύλου, η οποία να εκτονώνει το βάρος που καλούνται να επωμισθούν τα κράτη – μέλη πρώτης γραμμής.
Απαιτούμε μεγαλύτερη στήριξη από εταίρους και συμμάχους. Είμαστε το σύνορο της Ευρώπης και θα έλεγα και της Δύσης. Τα σύνορά μας είναι η ασφάλειά μας, αλλά και η ασφάλειά τους.
Επικρατεί στην κυβέρνηση αισιοδοξία για κάποιου είδους ανακούφιση της χώρας μας από τους εταίρους της ΕΕ, σε σχέση με τα κύματα νεοεισερχομένων ανθρώπων; Ποιες είναι οι δικές σας πρωτοβουλίες σε διεθνές επίπεδο;
Η Ελλάδα, με πρωτοβουλία και δράσεις του ίδιου του Πρωθυπουργού, έχει επιδοθεί σε μια συνεχή προσπάθεια διεθνοποίησης του ζητήματος. Άλλωστε, πρόκειται για ένα ευρωπαϊκό και όχι αμιγώς ελληνικό ζήτημα, εφόσον πλήττει τα σύνορα της ίδιας της Ένωσης. Η Ελλάδα παραμένει σταθερά παρούσα και συμμετέχει με συγκεκριμένες προτάσεις και πρωτοβουλίες στη διαπραγμάτευση για τη διαμόρφωση μιας κοινής μεταναστευτικής πολιτικής. Ήδη έχουμε καταθέσει τριμερή πρωτοβουλία μαζί με την Κύπρο και τη Βουλγαρία για την ανάδειξη των προβλημάτων στην Ανατολική Μεσόγειο.
Στο πρόσφατο Συμβούλιο Υπουργών της Ε.Ε. καταθέσαμε πρόταση για έναν ευρωπαϊκό μηχανισμό επιστροφών – επαναπατρισμών στις χώρες προέλευσης των μεταναστών. Αυτός ο μηχανισμός θα στηρίζεται σε ανταποδοτικά μέτρα προς τις χώρες προέλευσης. Αυτήν τη στιγμή επεξεργαζόμαστε μια ακόμη πρόταση που θα κατατεθεί σύντομα, σχετικά με την αντιμετώπιση των δικτύων των διακινητών, που με την παράνομη και απάνθρωπη δράση τους ενισχύουν το μεταναστευτικό φαινόμενο.
Υπάρχει κάποια μακροπρόθεσμη πολιτική ενσωμάτωσης, όσο και αν η προοπτική τρομάζει; Ο συνάδελφός σας κ. Χρυσοχοΐδης το υπαινίχτηκε, αλλά έκτοτε δεν ακούσαμε κάτι άλλο σχετικό.
Υπάρχουν μια σειρά επιμέρους προγραμμάτων που προωθούν τις πολιτικές ενσωμάτωσης. Το πιο βασικό από αυτά είναι η εκπαίδευση των παιδιών προσφύγων και μεταναστών. Προωθούμε τη στενή συνεργασία με όλα τα εμπλεκόμενα υπουργεία, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι όλα τα παιδιά θα λάβουν ελληνική εκπαίδευση. Είναι προφανές ότι κάποιοι από τους ανθρώπους που έχουν έρθει θα παραμείνουν στη χώρα μας. Ως εκ τούτου, στόχος μας είναι να διασφαλιστεί η ενσωμάτωσή τους στην ελληνική κοινωνία με τον πιο ομαλό τρόπο.
Προ μηνός, η κυβέρνηση είχε ανακοινώσει το «στρατηγικό σχέδιο» καταμερισμού προσφύγων / μεταναστών στην ενδοχώρα, απαντώντας σε όσους της επέρριπταν «προχειρότητα» ως προς τη διαχείριση του ζητήματος. Σε ποιο σημείο υλοποίησης βρίσκεται αυτό το σχέδιο;
Ο Υφυπουργός Εθνικής Άμυνας, κ. Αλκιβιάδης Στεφανής, που έχει την ευθύνη αυτού του πολύ δύσκολου σχεδιασμού, έχει κάνει αναλυτική παρουσίαση του κυβερνητικού σχεδίου και ιδιαίτερα για τα νέα κέντρα φιλοξενίας. Είναι ένα σχέδιο το οποίο υλοποιείται. Γνωρίζουμε και κατανοούμε τις δυσκολίες, αλλά το σχέδιο πρέπει να εφαρμοστεί. Οφείλουμε να δείξουμε έμπρακτα την αλληλεγγύη μας στους συμπολίτες μας στα μεθοριακά νησιά του Αιγαίου που υφίστανται τη μέγιστη πίεση του μεταναστευτικού / προσφυγικού ζητήματος.
Μια από τις κυριότερες εστίες κριτικής και αντιδράσεων για την προώθηση μεταναστών/προσφύγων στην ενδοχώρα αποτέλεσε το θέμα μεταφοράς ανηλίκων στην πτέρυγα Μπόμπολα του νοσοκομείου «Αμαλία Φλέμινγκ» στα Μελίσσια, το οποίο με πρόσφατη δήλωσή σας στην ΑΜΑΡΥΣΙΑ το χαρακτηρίσατε ως «λήξαν». Παράλληλα, όμως, δημιουργήθηκε θέμα μεταφοράς τους σε άλλο νοσοκομειακό χώρο της Νέας Πεντέλης, όπου λειτουργεί ιδιωτική ψυχιατρική κλινική, με τη σχετική πρόταση να απορρίπτεται από τον ιδιοκτήτη της.
Πρόσφατα, εξάλλου, υπήρξαν φήμες ακόμη και για τις εγκαταστάσεις του πρώην νοσοκομείου «Παπαδημητρίου», πάλι στην καρδιά των Μελισσίων, οι οποίες διαψεύστηκαν εν τη γενέσει τους. Θεωρείτε ορθή τη διαρκή συζήτηση για μετατροπή νοσοκομειακών χώρων σε χώρους υποδοχής και τι απαντάτε σε όσους κάνουν λόγο για «επίθεση» στις δομές υγείας με σκοπό την υποβάθμιση ή κλείσιμό τους, με «όχημα» το λεπτό και ευαίσθητο προσφυγικό / μεταναστευτικό ζήτημα;
Χρειάζεται στενή συνεργασία και διάλογος με τις τοπικές κοινωνίες. Πρόκειται για ένα ευαίσθητο ζήτημα. Κατανοώ την ανησυχία που μπορεί να υπάρχει στις τοπικές κοινωνίες. Άλλωστε, ο Πρωθυπουργός έχει δώσει σαφή οδηγία προς όλους τους εμπλεκόμενους Υπουργούς να μην υπάρχουν εκπλήξεις και οι τοπικές κοινωνίες να είναι πλήρως ενήμερες για τις επόμενες δράσεις που τις ενδιαφέρουν.