Στην ιστοσελίδα του περιοδικού DER SPIEGEL δημοσιεύεται συνέντευξη του Αναπληρωτή Υπουργού Προστασίας του Πολίτη, αρμόδιου για τη Μεταναστευτική Πολιτική, Γιώργου Κουμουτσάκου, στον δημοσιογράφο Γιώργο Χρηστίδη, με τίτλο «Από την Ελλάδα δεν θα έρχονται πλέον σκληρές εικόνες» και υπότιτλο «Η ελληνική κυβέρνηση αντιδρά στον συνωστισμό προσφύγων -και σχεδιάζει να δημιουργήσει κλειστούς καταυλισμούς. Ο νέος Υπουργός Μετανάστευσης Κουμουτσάκος για τα σχέδιά του και την πρόταση του Seehofer για ένα νέο σύστημα ασύλου της ΕΕ».
Παρατίθεται το κείμενο της συνέντευξης:
// Ο νέος Έλληνας Υπουργός Μετανάστευσης Γιώργος Κουμουτσάκος βρίσκεται ενώπιον μίας μεγάλης αποστολής. Το συντηρητικό κόμμα του εξελέγη για να φέρει τάξη στο ελληνικό μεταναστευτικό χάος. Αλλά μέχρι στιγμής έχει συμβεί το αντίθετο: Σημαντικά περισσότεροι πρόσφυγες φτάνουν στη χώρα, η κατάσταση στα καταλύματα στα νησιά του Αιγαίου είναι καταστροφική, αλλά και οι κάτοικοι των νησιών εμφανίζονται ολοένα και περισσότερο δυσαρεστημένοι.
Ο Κουμουτσάκος καλείται να διαχειριστεί τον μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων από το 2016 και μετά, χωρίς να εξοργίζει τους ευρωπαίους εταίρους, αφήνοντας απλώς τους πρόσφυγες να συνεχίσουν το ταξίδι τους προς τον Βορρά, όπως κάποιοι από τους προκατόχους του. Ο SPIEGEL τον συνάντησε στο περιθώριο ενός συνεδρίου στη Θεσσαλονίκη.
Στη συνέντευξή του, ο Κουμουτσάκος προειδοποιεί ότι η κατάσταση θα μπορούσε να ξεφύγει από τον έλεγχο -και απορρίπτει τους ισχυρισμούς της Τουρκίας ότι η Ελλάδα πραγματοποιεί μαζικές παράνομες επιστροφές στα σύνορα.
-Κύριε Κουμουτσάκο, το κόμμα σας εξελέγη λόγω της υπόσχεσης ότι θα διαχειριστεί αποτελεσματικά τη μετανάστευση. Ωστόσο, η κατάσταση στα νησιά του Αιγαίου είναι χειρότερη από ποτέ. Ο αριθμός των αφίξεων έχει αυξηθεί από την έναρξη της θητείας σας. Σας δημιούργησε έκπληξη αυτό;
-Μας δημιούργησε έκπληξη το γεγονός ότι σχεδόν αμέσως μετά την ανάληψη της εξουσίας τον Ιούλιο, αυξήθηκε σημαντικά η ροή των μεταναστών και των προσφύγων από την Τουρκία. Σύμφωνα με τα στοιχεία μας, ο αριθμός των αφίξεων από τον Μάιο μέχρι τα μέσα Οκτωβρίου αυξήθηκε γύρω στο 240%.
-Ποιες είναι οι αιτίες αυτής της αύξησης;
-Ένα νέο κύμα αιτούντων άσυλο από τη Συρία, και επιπλέον πολλοί Αφγανοί από το Αφγανιστάν και το Ιράν έρχονται σε εμάς. Σε αυτά θα πρέπει να προστεθεί η αυταρχική πολιτική της Τουρκίας έναντι των εκατοντάδων χιλιάδων Σύρων που ζουν στην Κωνσταντινούπολη. Αμέσως αφότου αναλάβαμε την εξουσία, η πολιτική της Τουρκίας άλλαξε. Η Άγκυρα έχει απειλήσει επανειλημμένα την Ευρώπη ότι θα «ανοίξει τις πύλες» για τους μετανάστες. Αυτό αποτελεί παράγοντα προσέλκυσης (pull-factor). Όταν κανείς το επαναλαμβάνει διαρκώς, οι πρόσφυγες, οι μετανάστες και οι διακινητές το βλέπουν ως ευκαιρία.
-Ο Τούρκος πρόεδρος Erdogan έχει εκφράσει συχνά αυτήν την απειλή. Θεωρείτε ότι τώρα είναι περισσότερο αξιόπιστη;
-Είχε κάνει παρόμοιες δηλώσεις στο παρελθόν, αλλά ποτέ δεν ήταν τόσο επίμονος. Δεν είναι μόνο το περιεχόμενο, αλλά και η συχνότητα των απειλών που μας ανησυχεί. Ειδικά όταν συμπίπτουν χρονικά με τη στιγμή που οι σχέσεις μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας δεν είναι οι καλύτερες. Δεν θα δραματοποιήσω ούτε θα υποτιμήσω τον κίνδυνο, αλλά η Ελλάδα και η Ευρώπη πρέπει να είναι προετοιμασμένες για όλα τα ενδεχόμενα σενάρια.
-Αναφέρεστε σε εξωτερικές αιτίες που είναι πέραν του ελέγχου σας. Δεν θα πρέπει οι κυβερνήσεις να είναι σε θέση να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά ακόμα και απρόβλεπτες εξελίξεις;
-Φυσικά, αλλά η αύξηση του αριθμού ήρθε πολύ νωρίς, το πρώτο δεκαπενθήμερο που αναλάβαμε τη διακυβέρνηση. Αυτό συνέβη σε μία χρονική στιγμή που δεν είχαμε στην Ευρώπη κανένα συνομιλητή ικανό να λάβει αποφάσεις. Ο χρόνος θητείας της προηγούμενης Ευρωπαϊκής Επιτροπής έληγε και η νέα δεν είχε ακόμα αναλάβει τα καθήκοντά της. Κυρίως, όμως, κληρονομήσαμε ένα δυσλειτουργικό σύστημα ασύλου από την προηγούμενη κυβέρνηση. Τα ελληνικά σύνορα ήταν κλειστά για μετανάστες που ήθελαν να φύγουν, αλλά ανοιχτά για αυτούς που ήθελαν να εισέλθουν. Όταν αναλάβαμε την εξουσία, υπήρχαν περίπου 75.000 εκκρεμείς αιτήσεις ασύλου. Η διαδικασία επεξεργασίας των αιτήσεων διαρκούσε υπερβολικά πολύ και τα κέντρα υποδοχής στα νησιά ήταν υπερπλήρη.
-Οι Έλληνες παρόλα αυτά θεωρούν την κυβέρνησή σας υπεύθυνη. Τι κάνετε για να αλλάξετε όλα αυτά;
-Δεν τα χρησιμοποιώ ως δικαιολογία για να εξηγήσω το οτιδήποτε. Είναι η πραγματικότητα, την οποία έπρεπε να αντιμετωπίσουμε. Αλλάξαμε τον νόμο περί χορήγησης ασύλου, προκειμένου να επιταχύνουμε τις αποφάσεις και να διαχωρίσουμε όσους δικαιούνται διεθνή προστασία από εκείνους που θα πρέπει να φύγουν. Καταβάλλουμε προσπάθειες, ώστε να έχουμε χιλιάδες επιστροφές τους προσεχείς μήνες. Ενισχύουμε επίσης την προστασία των συνόρων μας. Αυτό έχει ύψιστη προτεραιότητα. Η νέα μας φιλοσοφία συνδυάζει τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με την προστασία της ασφάλειας των πολιτών και της χώρας. Μπορεί να συνοψιστεί σε δύο λέξεις: δημοκρατική αυστηρότητα.
-Την Τετάρτη, η κυβέρνησή σας ανακοίνωσε ότι θα μετατρέψει τους ανοικτούς καταυλισμούς προσφύγων στα νησιά σε κλειστούς καταυλισμούς. Τι θα επιτευχθεί με αυτό;
-Το σχέδιό μας είναι να δημιουργήσουμε κλειστά κέντρα κράτησης για αλλοδαπούς που θα πρέπει να απελαθούν. Οι νεοεισερχόμενοι πρόσφυγες θα παραμείνουν στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης, έως ότου ολοκληρωθεί η διαδικασία ταυτοποίησης και εξεταστεί η αίτησή τους.
-Δεν είναι αυτό αντίθετο με την βασική αρχή ότι η κράτηση αιτούντων άσυλο θα πρέπει να αποτελεί το έσχατο μέσο;
-Η κράτηση δεν θα υπερβαίνει την ανώτατη διάρκεια που επιτρέπεται από την κοινοτική και την εθνική νομοθεσία.
– Εκτός από την κριτική για τις απάνθρωπες συνθήκες στα νησιά, υπάρχουν και άλλες σοβαρές κατηγορίες: Η Τουρκία κατηγορεί την Ελλάδα ότι εξανάγκασε παράνομα σε επιστροφή δεκάδες χιλιάδες αιτούντες άσυλο, ο SPIEGEL έχει μάλιστα εξετάσει έγγραφα που φαίνεται να το αποδεικνύουν αυτό.
-Διάβασα την έκθεση. Η απάντησή μου είναι ότι η Ελλάδα σέβεται απεριόριστα τις διεθνείς της υποχρεώσεις και το Διεθνές Δίκαιο. Αυτοί ακριβώς που μας κατηγορούν δεν έχουν τον ίδιο επιτυχημένο απολογισμό.
-Δηλώσατε ότι η προστασία των συνόρων αποτελεί προτεραιότητα. Ανησυχείτε μήπως τζιχαντιστές καταφέρουν να εισέλθουν στη χώρα παριστάνοντας τους πρόσφυγες;
-Είμαστε προσεκτικοί. Στα μέρη της Συρίας, από τα οποία έρχονται αυτήν την εποχή νέοι πρόσφυγες, έχουν έντονη παρουσία φονταμενταλιστές και τζιχαντιστές. Οι ελληνικές Αρχές έχουν πλήρη επίγνωση αυτής της πρόκλησης. Σε συνεργασία με τους δυτικούς εταίρους μας θα αποτρέψουμε να υπάρξουν τέτοιες περιπτώσεις.
-Ένας σημαντικός υπουργός της κυβέρνησής σας δήλωσε πρόσφατα στο Ευρωκοινοβούλιο ότι η κατάσταση του Μεταναστευτικού στην Ελλάδα είναι «ανεξέλεγκτη». Συμμερίζεστε αυτήν την αξιολόγηση;
-Αν εξακολουθήσουν να φτάνουν τόσοι πολλοί στα νησιά μας, τα οποία είναι ήδη υπερ-κορεσμένα, ναι, τότε η κατάσταση θα καταστεί ανεξέλεγκτη. Αλλά ο χειμώνας πλησιάζει και τα μεταναστευτικά ρεύματα αναμένεται να μειωθούν σημαντικά, δίνοντας μας χρόνο για βελτίωση των συνθηκών. Από την Ελλάδα δεν θα έρχονται πλέον σκληρές εικόνες.
-Τι περιμένετε από τη νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή;
-Είναι θετικό το γεγονός ότι το Μεταναστευτικό είναι πολύ ψηλά στην ατζέντα της von der Leyen. Υποστηρίζουμε ένα σύστημα αλληλεγγύης και κατανομής των βαρών. Θα ζητήσουμε επίσης έναν ευρωπαϊκό μηχανισμό επιστροφών και μια αυστηρή πολιτική της ΕΕ κατά των διακινητών στην Τουρκία και αλλού.
-Ο Horst Seehofer πρότεινε πρόσφατα ένα νέο σύστημα ασύλου στην ΕΕ, στο οποίο οι αιτήσεις χορήγησης ασύλου στα εξωτερικά σύνορα θα πρέπει να ελέγχονται εκ των προτέρων και με ταχύτητα από μια Ευρωπαϊκή Υπηρεσία για το Άσυλο που θα αναλάβει το έργο αυτό από τις εθνικές Αρχές. Υποστηρίζετε το σχέδιο;
-Χαιρετίζουμε την πρωτοβουλία του κ. Seehofer. Στόχος είναι να ξεπεραστεί το αδιέξοδο τριών ετών διαπραγματεύσεων για ένα νέο κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου. Η θέση μας είναι ότι το σύστημα ασύλου της ΕΕ πρέπει να εξασφαλίζει την ισορροπία μεταξύ της αυξημένης ευθύνης των κρατών-μελών που βρίσκονται στα εξωτερικά σύνορα και της αλληλεγγύης και της κατανομής των βαρών από τα άλλα κράτη-μέλη. Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία για το Άσυλο μπορεί να παράσχει πολύτιμη βοήθεια, αλλά οι εθνικές Αρχές δεν θα πρέπει να αντικατασταθούν.//
