Συνέντευξη στην εφημερίδα Παραπολιτικά και τον δημοσιογράφο Κώστα Παπαχλιμίντζο
– Σας ανησυχεί το ενδεχόμενο η Τουρκία να “ανοίξει την κάνουλα” των προσφύγων και μεταναστών, όπως έχει απειλήσει να πράξει; Είναι η κυβέρνηση προετοιμασμένη για την περίπτωση που συμβεί αυτό;
Δυστυχώς, η Τουρκία έχει ενσωματώσει το Μεταναστευτικό στα μέσα και εργαλεία της εξωτερικής της πολιτικής, προκειμένου να επιτύχει γεωπολιτικούς και γεωστρατηγικούς σκοπούς της.
Το επιβεβαιώνουν οι επαναλαμβανόμενες δηλώσεις περί επαπειλούμενου ανοίγματος των «μεταναστευτικών πυλών». Οι δηλώσεις αυτές λειτουργούν ως ανοικτή πρόσκληση στους μετανάστες και πρόσφυγες να κινηθούν προς τα δυτικά, δηλαδή προς τις «πόρτες» που πρόκειται να ανοίξουν. Είναι ένα σήμα στους διακινητές και τα κυκλώματά τους να «προσκαλέσουν» πρόσφυγες και μετανάστες κοντά στα ελληνοτουρκικά σύνορα, θαλάσσια και χερσαία.
Οι τουρκικές αυτές δηλώσεις είναι, λοιπόν, απολύτως αντιπαραγωγικές. Δεν πρέπει να τις υποβαθμίσουμε. Αντιθέτως, πρέπει τόσο εμείς, όσο και η Ευρώπη, να προετοιμαστούμε για όλα τα πιθανά σενάρια. Αυτό οφείλει να κάνει κάθε σοβαρό κράτος, κάθε σοβαρή κυβέρνηση. Και εμείς, είμαστε μια σοβαρή κυβέρνηση, που βάζει πρώτα και πάνω απ’ όλα το συμφέρον και την ασφάλεια της χώρας. Αυτή η διαβεβαίωση αρκεί αυτήν τη στιγμή. Δε θα εξειδικεύσω περαιτέρω.
– Ο Πρωθυπουργός σας έχει αναθέσει τη διεθνή δράση στο μεταναστευτικό. Στο πλαίσιο αυτό έχετε ζητήσει την αναθεώρηση της Συμφωνίας του Δουβλίνου. Προς ποια κατεύθυνση; Αισιοδοξείτε ότι θα γίνει η μεταρρύθμιση αυτή;
Έχει έρθει, πιεστικά, η ώρα να αποκτήσει, επιτέλους, η Ευρωπαϊκή Ένωση μια ενιαία, ολοκληρωμένη και, κυρίως, αποτελεσματική μεταναστευτική πολιτική και, αντίστοιχα, ένα λειτουργικό και αποτελεσματικό σύστημα ασύλου.
Η πρόκληση είναι τόσο μεγάλη όσο πιεστική είναι και η ανάγκη για την Ευρώπη να αντιμετωπίσει το προσφυγικό-μεταναστευτικό ζήτημα, που θα είναι μαζί μας για πολλά χρόνια.
Η διαπραγμάτευση προβλέπεται, εκτός από πολύπλοκη τεχνικά, ιδιαίτερα δύσκολη πολιτικά, καθώς οι θέσεις των κρατών-μελών αποκλίνουν ακόμα πολύ. Για παράδειγμα, οι χώρες του Βίσεγκραντ δείχνουν ανέτοιμες να κατανοήσουν το τεράστιο βάρος που επωμίζονται οι συνοριακές ευρωπαϊκές χώρες, οι χώρες πρώτης-γραμμής και πρώτης υποδοχής και καταγραφής.
Θέλω να πιστεύω, και περιμένω, ότι η νέα Επιτροπή θα κάνει ό,τι απαιτείται για να τα καταφέρει η Ευρώπη. Για να μην πιαστούμε και πάλι απροετοίμαστοι εάν ξεσπάσει μια νέα μεταναστευτική κρίση.
Και αυτό μπορούμε να το πετύχουμε εάν η ευθύνη προστασίας των ευρωπαϊκών συνόρων υποστηρίζεται από την αποτελεσματική αλληλεγγύη δίκαιης κατανομής των βαρών.
Αυτή η ισορροπία μεταξύ ευθύνης και αλληλεγγύης είναι η κατευθυντήρια, σταθερή γραμμή της Ελλάδας, εν’ όψει της εξαιρετικά δύσκολης διαπραγμάτευσης που αρχίζει στις Βρυξέλλες.
– Ζητούμε αλληλεγγύη από τους Ευρωπαίους εταίρους μας, με την μετεγκατάσταση προσφύγων, αλλά στην πράξη δεν την έχουμε. Ποιες κινήσεις θα κάνετε για να αλλάξει αυτό;
Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας διεθνοποίησης του ζητήματος που ξεκίνησε ο Πρωθυπουργός υλοποιούμε μια στρατηγική όπου η Ελλάδα δεν ζητά μόνον. Καταθέτει προτάσεις πολιτικής και προτείνει εφαρμόσιμες λύσεις. Δημιουργήσαμε μια τριμερή συνεργασία με Κύπρο και Βουλγαρία για να φέρουμε τον ευρωπαϊκό προβολέα στην ανατολική Μεσόγειο και τα καταφέραμε. Καταθέσαμε πρόταση για ισχυρό ευρωπαϊκό μηχανισμό επιστροφών και προετοιμάζουμε κείμενο προτάσεων για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των δικτύων των διακινητών που αποτελούν μια πραγματική μάστιγα. Με διμερείς επαφές δημιουργούμε ένα κύμα κατανόησης των ελληνικών θέσεων και προβληματισμών.
Με όλες αυτές τις δράσεις, σκοπός μου είναι να ενισχύσω όσο περισσότερο γίνεται τη διαπραγματευτική θέση της χώρας. Άλλωστε, όλα συνδέονται. Η καταπολέμηση των παράνομων δικτύων φέρνει λιγότερες μεταναστευτικές εισροές. Οι αποτελεσματικές επιστροφές σε τρίτες χώρες οδηγούν σε μεγαλύτερες εκροές. Και έτσι μπορούμε ταυτόχρονα να απαιτήσουμε με επιμονή μεγαλύτερη αλληλεγγύη για μετεγκαταστάσεις σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Δεν μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα από τη μια μέρα στην άλλη. Κινούνται όμως στη σωστή κατεύθυνση. Οι εταίροι και σύμμαχοί μας έρχονται αντιμέτωποι με τις δικές τους ευθύνες απέναντι στο ζήτημα. Άλλωστε, η ασφάλειά μας είναι και ασφάλειά τους. Θα πρέπει να το κατανοήσουν όλοι.
– Ο πρώην πρωθυπουργός κ. Σαμαράς είπε ότι “υπάρχει γενική δυσαρέσκεια με το λαθρομεναστευτικό”; Εσείς συμφωνείτε;
Το προσφυγικό-μεταναστευτικό είναι ένα μεγάλο, δύσκολο και δυσεπίλυτο ζήτημα. Αυτό το αναγνωρίζουν όλοι. Είναι ένα ζήτημα που από τη φύση του δεν παράγει σχεδόν ποτέ αυτό που ονομάζεται «καλές ειδήσεις». Αυτό δεν αφορά μόνο την Ελλάδα. Παρατηρείται παγκόσμια. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Δεν χωρά υπεραπλουστεύσεις. Είμαι, όμως, βέβαιος ότι οι μεγάλες προσπάθειες της κυβέρνησης θα μεταβάλλουν τη σημερινή δύσκολη κατάσταση.
-Παρατηρείται, ωστόσο, δυσαρέσκεια, ιδίως μάλιστα όταν επίκεινται μαζικές μετεγκαταστάσεις μεταναστών στην ενδοχώρα.
Κατανοώ την αγωνία των τοπικών κοινωνιών. Υπάρχει, πράγματι, «μεταναστευτική κόπωση». Ταυτόχρονα, όλοι πρέπει να κατανοήσουν ότι η κατάσταση στα νησιά ήταν ασφυκτική. Η μετακίνηση ευάλωτων αιτούντων άσυλο ήταν επιτακτική. Ήταν υποχρέωση προς τους συμπολίτες μας στη μεθόριο και τους ανθρώπους που ζούσαν σε δύσκολες συνθήκες στα υπερχειλισμένα κέντρα υποδοχής. Η κυβέρνηση βρίσκεται σε στενή επικοινωνία με τις τοπικές αρχές. Είμαι αισιόδοξος ότι, τελικά, η ενδοχώρα θα προσφέρει απλόχερα την αλληλεγγύη της στα σύνορά μας.
– Έχετε μεγάλη εμπειρία στη διεθνή διπλωματία και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Εκτιμάτε ότι μπορεί να έχουμε επικίνδυνη κλιμάκωση των τουρκικών προκλήσεων στο Αιγαίο ή στην Κυπριακή ΑΟΖ;
Στο σημερινό γεωπολιτικό περιβάλλον οφείλουμε να είμαστε έτοιμοι για όλα.
