Συνέντευξη στον Γαβριήλ Σερέτη και την εφημερίδα Φιλελευθερο.
‒ Επιτεύχθηκαν οι στόχοι που είχε βάλει η κυβέρνηση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο;
Μέχρι αυτή τη στιγμή που σας μιλώ, τα νέα που έρχονται από τις Βρυξέλλες συντείνουν στο ότι το κείμενο των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ήταν μια ιδιαίτερα σημαντική και θετική εξέλιξη για τη χώρα μας. Υψώθηκε ένα διπλωματικό τείχος υπέρ των εθνικών μας συμφερόντων και κατά της παράνομης συμφωνίας Τουρκίας-Τρίπολης. Οι εταίροι μας αναγνώρισαν το προφανές δίκαιο των ελληνικών θέσεων απέναντι στην προκλητική στάση της Τουρκίας. Ο διεθνής παράγοντας συνολικότερα έχει αρνητική στάση απέναντι στην προκλητική ρητορική και τις παράνομες ενέργειες της γείτονος. Αυτό είναι επίτευγμα της σθεναρής διπλωματικής προσπάθειας του Πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη και του Υπουργού των Εξωτερικών κ.Δένδια.
‒ Η χώρα αντιμετωπίζει μια ξεκάθαρη απειλή εις βάρος των κυριαρχικών της δικαιωμάτων από μέρους της Τουρκίας του Ερντογάν. Επιμένετε, έπειτα και από τα όσα συμβαίνουν, σε καθημερινή βάση- ακόμα και μετά από τη συνάντηση στο Λονδίνο ανάμεσα στον Έλληνα πρωθυπουργό και τον Τούρκο πρόεδρο- στο διάλογο με την Άγκυρα; Τι μπορείς να συζητήσεις με έναν πολιτικό που λέει όσα λέει και πράττει όσα προαναγγέλλει;
«Κράτα το φίλο σου κοντά και τον αντίπαλό σου ακόμα πιο κοντά», λέει μια σοφή ρήση. Ο διάλογος δεν είναι συνώνυμος του κατευνασμού, της υποχωρητικότητας ή ενός ετεροβαρούς, σε βάρος μας, συμβιβασμού. Είναι μια διαδικασία για τη να διασφαλίσεις με ειρηνικό τρόπο τα συμφέροντά σου, τη σταθερότητα και την ειρήνη στην περιοχή σου.
Η Ελλάδα, νομικά και διπλωματικά ισχυρή, και στρατιωτικά αποτελεσματικά αποτρεπτική, δεν έχει λόγο να αρνείται τον διάλογο. Δεν τον φοβάται.
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι μπορεί να αποδεχθεί οποιοδήποτε θέμα ως αντικείμενο διαλόγου. Ναι στον διάλογο λοιπόν. Διάλογο με σαφή στρατηγική και απαράβατα όρια. Όρια τα οποία καθορίζονται από τα ζωτικά και τα νόμιμα συμφέροντά μας.
‒ Όλο και περισσότεροι, ανάμεσα τους και κορυφαία στελέχη της ΝΔ, τάσσονται υπέρ της ανάγκης η Ελλάδα να προτιμήσει το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης από την όποια διαπραγμάτευση με τους όρους που βάζει στο τραπέζι η αναθεωρητική Τουρκία. Ποια είναι η προσωπική σας θέση;
Η προσωπική μου θέση είναι αυτή όλων των ελληνικών κυβερνήσεων από το 2002 που έχουν ξεκινήσει οι διερευνητικές επαφές με την Τουρκία. Δηλαδή ότι η διαφορά που μπορεί να τεθεί ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης είναι η διαφορά για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Εάν η Τουρκία δεχθεί ότι αυτό θα είναι το αντικείμενο της διαφοράς που θα περιληφθεί στο συνυποσχετικό που θα πρέπει να συμφωνηθεί πριν πάμε στο Δικαστήριο , τότε όλοι συμφωνούμε ότι η προσφυγή στο Δικαστήριο είναι ένα θετικό και αναγκαίο βήμα. Εάν όμως η Τουρκία συνεχίσει να επιμένει ότι στο αντικείμενο της διαφοράς θα πρέπει να συμπεριληφθούν και ζητήματα όπως η απαράδεκτη πολιτικά και αθεμελίωτη νομικά θέση της περί δήθεν «γκρίζων ζωνών» στο Αιγαίο, η απάντηση είναι προφανής: ζητήματα εθνικής κυριαρχίας και εδαφικής ακεραιότητας δε γίνονται αντικείμενο συμβιβασμών.
‒
- Όσο καλά χαραγμένη κι αν είναι η κυβερνητική στρατηγική, τα νέα δεδομένα- στο εσωτερικό της Τουρκίας, σε περιφερειακό επίπεδο, στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε., αλλά και με τον Τραμπ που αδειάζει ακόμα και το λεγόμενο αμερικανικό κατεστημένο- δεν δημιουργούν την ανάγκη επικαιροποίησης και πιθανότατα επαναχάραξης της; Έχουν θέση στην ουσία της διαδικασίας, όχι στην απλή ενημέρωση, τα κόμματα της αντιπολίτευσης;
Διαχρονική, σταθερή και αμετακίνητη θέση μου είναι ότι στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας, η εθνική συναίνεση είναι ζωτικά απαραίτητη. Η εθνική ομοψυχία είναι παράγων ισχύος για τη χώρα μας, ειδικά σε περιόδους όπως αυτή που οι προκλήσεις είναι πολλαπλές και ισχυρές. Πράγματι γύρω μας όλα αλλάζουν. Παλαιά δεδομένα και σταθερές μεταβάλλονται καθημερινά. Σε τέτοιες συνθήκες, η εθνική στρατηγική δεν μπορεί να μένει αμετάβλητη, διότι τότε κινδυνεύει να καταστεί αναποτελεσματική. Ταυτόχρονα όμως δε μπορεί να γίνουν και θεαματικές ανατροπές. Η Ελλάδα είναι και θα παραμείνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ, παρά τις όποιες αδυναμίες που έχουν και τη δυσφορία που ενίοτε μας προκαλούν. Επιπλέον η Ελλάδα έχει και θα συνεχίσει να έχει καλές σχέσεις και δεσμούς φιλίας με μια σειρά κρατών της περιοχής αλλά και διεθνώς. Πάνω σε αυτές τις σχέσεις πρέπει να εργαστούμε για να τους δώσουμε μεγαλύτερο εύρος και μεγαλύτερο βάθος. Και κάτι ακόμα. Ήρθε η ώρα η Ελλάδα να αποκτήσει ρόλο και επιρροή πέραν του Αιγαίου και του Ιονίου. Η Ελλάδα, πρέπει και μπορεί να γίνει μια χώρα που θα προβάλλει την ισχύ της, ήπια και σκληρή, σε ολόκληρη την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Αυτό θα είναι ένα νέο βήμα για την ενίσχυση της θέσης μας, της επιρροής μας, και της δυνατότητας μας για ανάσχεση και αποτροπή κάθε αντιπάλου.
‒ Στο μεταναστευτικό- προσφυγικό, το κυβερνητικό σχέδιο βρίσκεται σε εξέλιξη. Τοπικές κοινωνίες, το σύνολο σχεδόν των δημοτικών συμβουλίων των περιοχών όπου σχεδιάζεται η δημιουργία κέντρων, αντιδρούν κάθετα. Πως θα ξεπεραστεί το θεσμικό αυτό εμπόδιο, με βάση και τα χρονοδιαγράμματα που έχετε θέσει; Κι από την άλλη, με δεδομένες τις αυξημένες ροές, βγαίνουν τα νούμερα, οι στόχοι, για το 2020;
Τα μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση για την μετεγκατάσταση προσφύγων στην ενδοχώρα είναι μέτρο αντιμετώπισης της πολύ δύσκολης κατάστασης στην οποία έχουν βρεθεί τα ακριτικά νησιά μας. Είναι μια κίνηση που σηματοδοτεί την εθνική μας αλληλεγγύη και την ουσιαστική στήριξή μας τόσο στους έλληνες των συνόρων, όσο και στους ανθρώπους που χρήζουν διεθνούς προστασίας. Δεν είναι ένα μέτρο διαρκείας. Εφαρμόζεται άλλωστε σε στενή συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες και σε επαφή με τους εκπροσώπους της αυτοδιοίκησης. Ιδιαίτερη σημασία έχει να μην υπάρχουν εκπλήξεις, αλλά μέσα από ειλικρινή επικοινωνία να συμβάλουν όλες οι πλευρές στην αντιμετώπιση ενός προβλήματος με εθνική διάσταση, όπως είναι η διαχείριση του μεταναστευτικού προσφυγικού.
‒ Τι έχετε πετύχει τους έξι αυτούς μήνες στο διεθνές επίπεδο του προβλήματος, που είναι και η αρμοδιότητά σας; Πέρα από τις αναγκαίες διπλωματικές κινήσεις και επαφές, πρακτικά, τι έχει αλλάξει, για παράδειγμα στο σκέλος των επιστροφών; Ποιους στόχους έχετε βάλει για το επόμενο εξάμηνο;
Έχουμε εκπονήσει και ακολουθούμε μια εμπεριστατωμένη στρατηγική διεθνοποίησης του μεταναστευτικού η οποία υλοποιείται συστηματικά. Το ζήτημα έχει μπει πλέον στην κεντρική διεθνή ατζέντα της χώρας. Αναδεικνύεται ως οριζόντιο θέμα σε όλες τις επαφές.
Ταυτόχρονα, παρεμβαίνουμε ουσιαστικά στην εν εξελίξει διαπραγμάτευση για τη διαμόρφωση της νέας ευρωπαϊκής πολιτικής για το μεταναστευτικό. Επιδιώκουμε να εξασφαλίσουμε έμπρακτη αλληλεγγύη στις χώρες πρώτης γραμμής, όπως είναι η Ελλάδα, για να αντιμετωπισθεί η κοινή αυτή ευρωπαϊκή πρόκληση.
Προχωρήσαμε σε πρωτοβουλία Ελλάδας-Κύπρου-Βουλγαρίας για να φέρουμε στο επίκεντρο του ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος το μεταναστευτικό μέτωπο της ανατολικής Μεσογείου. Καταθέσαμε ένα ολοκληρωμένο κείμενο προτάσεων για τη δημιουργία ενός αποτελεσματικού ευρωπαϊκού μηχανισμού επιστροφών-επαναπατρισμών σε τρίτες χώρες καταγωγής ή προέλευσης.
Ολοκληρώνουμε την πρόταση ενός νέου ευρωπαϊκού θεσμικού πλαισίου για την αντιμετώπιση των δικτύων των διακινητών.
Στο μείζον ζήτημα των ασυνόδευτων ανηλίκων, βρίσκεται σε εξέλιξη ελληνική πρωτοβουλία για διεξαγωγή διεθνούς διάσκεψης στην Αθήνα.
Ενώ και οι διμερείς προσπάθειές μας φέρνουν αποτελέσματα. Πρόσφατη απόδειξη η απόφαση της Σερβίας να υποδεχθεί 50 και πλέον ανήλικους ασυνόδευτους πρόσφυγες από εκείνους που τώρα διαμένουν στην χώρα μας.
Δεν θέλουμε η Ελλάδα μόνον να ζητά επειδή βρίσκεται αντιμέτωπη με το πρόβλημα. Έχουμε την γνώση και την εμπειρία του θέματος. Γι αυτό προτείνουμε ευρωπαϊκές λύσεις που αντιμετωπίζουν συνολικά και σε βάθος χρόνου τις προκλήσεις που έχει η Ευρώπη. Διότι το μεταναστευτικό θα παραμείνει ως μείζον ζήτημα στην ευρωπαϊκή ατζέντα. Ίσως όχι με την ένταση αυτής της περιόδου, αλλά με διάρκεια. Αυτό μας υποχρεώνει να σχεδιάζουμε συλλογικά βιώσιμες πολιτικές.
-Οι ροές όμως παραμένουν στα νησιά από τα τουρκικά παράλια…
Αυτό συμβαίνει για μια σειρά λόγους. Ένας βασικός είναι ότι η Τουρκία πλέον καθιστά σαφές ότι εντάσσει το μεταναστευτικό στους γεωπολιτικούς της σχεδιασμούς. Είναι χαρακτηριστική η ένταση και η συχνότητα των σχετικών δηλώσεων από την τουρκική ηγεσία περί «ανοίγματος των μεταναστευτικών πυλών». Δηλώσεων που πέραν της έντασης που δημιουργούν στις ευρωτουρκικές σχέσεις αποτελούν παράγοντα προσέλκυσης καθώς σωρεύουν μεταναστευτικό πληθυσμό στα τουρκικά παράλια δημιουργώντας την προσδοκία της εύκολης μετάβασης στην Ευρώπη. Η Ελλάδα σταθερά υποστηρίζει την ενίσχυση των ευρωτουρκικών σχέσεων αλλά για να συμβεί αυτό απαιτείται η συμβολή και των δύο πλευρών. Και η στάση της Τουρκίας είναι ιδιαίτερα αντιπαραγωγική, ειδικά το τελευταίο διάστημα.
-Καταγράφεται όμως και αύξηση στην πίεση που ασκείται στον Έβρο. Τι έχει σκοπό να κάνει η κυβέρνηση;
Η κυβέρνηση επεξεργάζεται ένα συγκριμένο σχέδιο με συνεργασία του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας το οποίο περιλαμβάνει διάφορες επιλογές όπως αυξημένες πεζές περιπολίες, πραγματοποίηση πλωτών περιπολιών, συρματοπλέγματα σε συγκεκριμένες διαβάσεις, ενίσχυση των τεχνικών μέσων επιτήρησης, θερμικές κάμερες ακόμα και εναέρια μέσα, όπως ελικόπτερα. Ο Έβρος έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τα οποία λαμβάνονται πολύ σοβαρά υπόψιν στον σχεδιασμό μας.
‒ Ουδείς αμφισβητεί την επιτυχία της Ελληνικής Αστυνομίας με τον περιορισμό της βίας στις εμβληματικές περιπτώσεις της πορείας του Πολυτεχνείου και της επετείου για το θάνατο του Αλεξάνδρου Γρηγορόπουλου. Όμως, ταυτόχρονα, δεν είναι λίγοι αυτοί που σημειώνουν πως η ίδια τη Αστυνομία αμαύρωσε το έργο της με τις ενέργειες κάποιων μεμονωμένων στελεχών της. Πως θα κερδηθεί η μάχη της ηθικής ανωτερότητας της δημοκρατίας απέναντι στη βία; Πως δεν θα φτάσει το εκκρεμές στην άλλη άκρη από αυτή της ανομίας των τελευταίων χρόνων;
-Δεν τίθεται θέμα κανενός εκκρεμούς. Το μήνυμα μου είναι σαφές: Ούτε η υποχρέωση όλων να σέβονται τον νόμο, ούτε η δημοκρατική νομιμότητα έχει υποσημειώσεις και αστερίσκους. Δεν υπάρχουν εξαιρέσεις ή διάθεση ανοχής. Υπάρχουν αρμόδια εποπτικά και ελεγκτικά όργανα που ερευνούν την κάθε υπόθεση, την κάθε περίπτωση αυθαιρεσίας και ενεργούν ανάλογα. Όπου υπάρχουν ακραίες ενέργειες θα υπάρξει αντίστοιχη αντιμετώπιση. Πέραν αυτών όμως οφείλουμε να υπογραμμίσουμε ότι για πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια δεν υπήρχαν στις τελευταίες συγκεντρώσεις εκτεταμένα επεισόδια στο κέντρο. Πρόκειται για ένα επίτευγμα των γυναικών και των ανδρών της Ελληνικής Αστυνομίας. Οι όποιες εξαιρέσεις δεν μπορούν να αμαυρώσουν τη συνολική εικόνα της σταδιακής αποκατάστασης της τάξης και του αισθήματος ασφάλειας των πολιτών.