Άρθρο ευρωβουλευτή ΝΔ Γ. Κουμουτσάκου στο “The Economist”, ειδική έκδοση για την “ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ”
Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, ο François Hollande συμμετέχει στην πρώτη Ευρωπαϊκή Σύνοδο Κορυφής, όχι μόνο της προεδρικής θητείας του αλλά και της ζωής του.
Και όμως είναι αυτός που, αν και βρίσκεται για πρώτη φορά στην αίθουσα συνεδριάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, έχει σε μεγάλο βαθμό διαμορφώσει -πριν ακόμα την εκλογή του- τη μονοθεματική ημερήσια διάταξη που θα απασχολήσει τους ευρωπαίους ηγέτες: “Ανάπτυξη και απασχόληση στην Ευρώπη”.
Σύμφωνα με τις υπάρχουσες αυτήν την ώρα πληροφορίες, ο νεοεκλεγείς Γάλλος Πρόεδρος αναμένεται να επαναφέρει τη συζήτηση για την έκδοση ευρωομολόγου, να ζητήσει ενίσχυση του ρόλου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, τον εμπλουτισμό του Συμφώνου Σταθερότητας με ένα αναπτυξιακό σύμφωνο και γενικότερα να υποστηρίξει την ανάγκη μεγαλύτερης ευελιξίας στη σημερινή μονοδιάστατη πολιτική άτεγκτης δημοσιονομικής πειθαρχίας.
Η εκλογή Hollande στο ύπατο πολιτικό αξίωμα της Γαλλικής Δημοκρατίας, δε συνιστά μόνον αλλαγή στην ηγεσία της Γαλλίας αλλά και στην ηγεσία της Ευρώπης.
Άλλωστε, πάντα αυτό συμβαίνει όταν έχουμε αλλαγή ηγεσίας σε οποιαδήποτε από τις δύο “συνιστώσες” της γαλλο-γερμανικής “ατμομηχανής” της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αυτήν τη φορά, όμως, την ώρα που η Ευρώπη διέρχεται τη βαθύτερη οικονομική και κοινωνική κρίση της μεταπολεμικής της ιστορίας, η αλλαγή ενοίκου το Μέγαρο Elysée προσλαμβάνει ιδιαίτερη σημασία.
Η διάλυση του “μερκοζικού” διδύμου σε συνδυασμό με την αναζήτηση μιας νέας, περισσότερο ισορροπημένης γαλλογερμανικής σχέσης, θα μπορούσε να ενισχύσει την προοπτική σοβαρής επανεξέτασης της μονολιθικής πολιτικής αυστηρής δημοσιονομικής πειθαρχίας που έχει επιβληθεί τα τελευταία χρόνια, οδηγώντας την ευρωπαϊκή οικονομία σε επικίνδυνη ύφεση και την ευρωπαϊκή κοινωνία σε επικίνδυνες μεταλλάξεις.
Όμως, η πρόκληση με την οποία είναι αντιμέτωπη η Ευρώπη και οι πολίτες της δεν είναι μόνον οικονομική ή κοινωνική, είναι ταυτόχρονα και κρίση πολιτικού οράματος και στρατηγικής κατεύθυνσης. Τα πολιτικά ελλείμματα της Ευρώπης είναι εξίσου -εάν όχι περισσότερο- σοβαρά και πιεστικά, με τα οικονομικά ελλείμματα που αντιμετωπίζουν τα περισσότερα από τα κράτη μέλη της Ένωσης, εντός ή εκτός Ευρωζώνης.
Παγιδευμένοι στη διευρυνόμενη οικονομική ύφεση, στην πρωτόγνωρη ανεργία ιδίως των νέων, στην επιδείνωση του μεταναστευτικού και στην εξασθένιση των προοπτικών σύντομης εξόδου από τη σημερινή κατάσταση αγωνίας για το σήμερα και φόβου για το αύριο, όλο και περισσότεροι Ευρωπαίοι πολίτες στρέφονται προς κόμματα και πολιτικούς σχηματισμούς των άκρων.
Ο μεγάλος κερδισμένος αυτής της τάσης είναι μια ανερχόμενη φανατική, μισαλλόδοξη και συχνά ρατσιστική σκληρή δεξιά, που ενισχύει το “στρατόπεδο” και την απήχηση των ευρωσκεπτικιστών ή και των αρνητών της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Η αλήθεια είναι ότι το ευρωπαϊκό όραμα έχει θολώσει. Δεν κερδίζει πια το μυαλό και τις καρδιές των ευρωπαίων πολιτών. Δεν συνεγείρει.
Εάν αυτή η κατάσταση δεν αλλάξει, εάν αυτή η τάση δεν αναστραφεί τάχιστα, η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι σχεδόν βέβαιο ότι σε δυο χρόνια, τον Ιούνιο του 2014, θα βρεθεί αντιμέτωπη με ένα εξαιρετικά σοβαρό πολιτικό έλλειμμα, που δεν είναι άλλο από ένα έλλειμμα ουσιαστικής νομιμοποίησης και κοινωνικής αποδοχής.
Γιατί τότε; Τον Ιούνιο του 2014, όπως κάθε πενταετία πραγματοποιούνται πανευρωπαϊκά οι εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τον κατ’ εξοχήν δημοκρατικό και αντιπροσωπευτικό θεσμό του όλου ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Του θεσμού εκείνου που είναι η πηγή της δημοκρατικής νομιμοποίησης, του ευρωπαϊκού εγχειρήματος, της λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και των ασκούμενων πολιτικών της. Άλλωστε, πέραν όλων των άλλων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μετά τη Συνθήκη της Λισσαβόνας διαμορφώνει ως συνομοθέτης μαζί με το Συμβούλιο Υπουργών την ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Με τα σημερινά πολιτικά και κοινωνικά δεδομένα και με τις σημερινές τάσεις απομάκρυνσης μεγάλου τμήματος των Ευρωπαίων πολιτών από την ιδέα της Ενωμένης Ευρώπης, μπορεί κανείς βασίμως να προβλέψει ότι στις εκλογές εκείνες θα συμβούν δύο πράγματα:
– ακόμα χαμηλότερη συμμετοχή των Ευρωπαίων, κάτω του προηγούμενου 43%, στην εκλογική διαδικασία ανάδειξης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, και
– δεύτερον, σοβαρή ενίσχυση των ακραίων, των ευρωσκεπτικιστικών ή και των αντιευρωπαϊκών κομμάτων, και αντίστοιχη θεαματική μείωση της επιρροής των φιλοευρωπαϊκών πολιτικών δυνάμεων.
Ένα τέτοιο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με περιορισμένη κοινωνική βάση στήριξης και ισχυρή ευρωσκεπτικιστική ή ακόμα και αντιευρωπαϊκή σύνθεση, θα αποτελέσει εξαιρετικά σοβαρό χτύπημα, ένα οδυνηρό πλήγμα στην πορεία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, όπως την γνωρίσαμε έως τώρα.
Ο χρόνος που υπάρχει για να αποφευχθεί αυτό το εφιαλτικό ενδεχόμενο είναι δραματικά λίγος. Ελάχιστος.
Μέσα στα επόμενα δύο χρόνια η κατάσταση πρέπει να αλλάξει. Να επιστρέψει η ελπίδα και η πίστη των πολιτών στην Ευρώπη. Σε μια Ευρώπη ανάπτυξης, μεγαλύτερης κοινωνικής ευαισθησίας, ασφάλειας και αλληλεγγύης.
Θα μπορέσει ο νέος Γάλλος Πρόεδρος να λειτουργήσει ως καταλύτης για μια σοβαρή διόρθωση της σημερινής πορείας;
Η Γαλλία στο παρελθόν έχει παίξει πολλές φορές αυτόν το ρόλο. Θα το κάνει και τώρα που τόσο το χρειάζεται η Ευρώπη; Το στοίχημα είναι μεγάλο. Το βάρος της ευθύνης ιστορικό.
Θα το αντέξει ο François Hollande; Θα το φέρει σε πέρας; Ανεξάρτητα πολιτικής τοποθέτησης, το ευχόμαστε.
Καλή επιτυχία, Κύριε Πρόεδρε.